Olympische breintraining: dé skill van de 21ste eeuw
In november 2018 heb ik mijn 3de Vipassana 10-daagse afgewerkt. Ik heb in deze en bijhorende posts uitgebreid uitgelegd wat Vipassana is en wat het kan betekenen voor jou, dus neem daar gerust een kijkje.
In dit artikel deel ik graag een extra inzicht. Een inzicht waar we collectief meer op zouden mogen inzetten. Een simpel aandachtspunt dat een enorme impact kan hebben op jouw leven, jouw prestaties, en die van organisaties.
Tromgeroffel…
Aandacht
10 dagen lang, 10-11 uren per dag was ik bezig met het versterken van mijn aandacht. Door te focussen op mijn ademhaling of gewaarwordingen op mijn lichaam, trainde ik mezelf om meer controle te krijgen over mijn geest. Ik dwaalde vaak af maar merkte dat ik elke dag beter werd in het vasthouden van mijn aandacht. En als ik hem verloor, slaagde ik erin hem sneller terug te brengen. Ik kreeg geleidelijk aan meer en meer controle over mijn monkey-mind. Mijn vertroebelde brein werd iets helderder. Het werd gemakkelijker om mijn gedachten en emoties te navigeren.
Waarom is het versterken van onze aandacht zo belangrijk?
Zoals Elke Geraerts in haar boek “Het nieuwe mentaal” zo goed uitlegt, kampt ons brein met heel wat nieuwe uitdagingen:
Informatie-overload. We worden constant geprikkeld door informatie, en als we even 1 minuut niets te doen hebben, zoeken we informatie op (vaak via de smartphone).
Connectiviteit. Onze FOMO, fear of missing out. We houden ervan geconnecteerd te zijn met de buitenwereld maar zijn aan het verleren geconnecteerd te zijn met onszelf. (Mindset tip: herkader je FOMO naar JOMO: the joy of missing out!)
Wendbaarheid. We moeten ons vaak heruitvinden.
Eén van de gevolgen is dat onze aandachtspier verzwakt want we hebben constante afleiding. Onze aandachtspanne is nog 8 seconden (ten opzichte van 12 seconden 10 jaar geleden), blijkbaar een seconde minder dan die van een goudvis.
Als je dus die aandachtspier terug wil aansterken, is er volgens mij geen efficiëntere manier dan je hier 10 dagen lang spartaans in te trainen (en daarna je meditatie/ aandachttraining dagelijks verder te zetten). Er zijn natuurlijk ook andere, minder drastische manieren 😊. Voor ik daarop inga, eerst nog een ander belangrijk inzicht.
Een kalme geest is een aandachtige geest
Tijdens die 10 dagen leer je ook heel snel dat een kalme geest een aandachtige, scherpe geest is. Ontspanning versterkt met andere woorden focus en aandacht (en je leervermogen). Van zodra je gefrustreerd, onrustig, of geïrriteerd wordt, merk je dat je hele aandachtsproces verzwakt wat zeer makkelijk te ondervinden is als je maar 1 taak hebt (letten op je ademhaling).
Het is echter veel moeilijker om dit aandachtsverlies op te merken als we meerdere dingen tegelijkertijd doen en constant afgeleid worden, zoals bijvoorbeeld in onze typische bureau-job werkomgeving. We staan er niet vaak bij stil hoe gefocust (of net niet) we ons werk uitvoeren, hoe vaak we afgeleid worden en welke impact dit heeft op ons werk. We beseffen niet welke inefficiënties er in ons werk kruipen omwille van beperkte aandacht. We onderschatten schromelijk het belang van ontspanning voor optimale prestaties (ik op kop). Lees hier meer over in deze blog post.
Bewustzijn over dit aandachtsverlies is stap 1 om dit te verbeteren.
Het aanpakken is stap 2.
Hoe kan je jouw aandacht verbeteren?
Meer aandacht, namelijk een betere focus en concentratie (intensiteit) over langere periodes leidt tot het efficiënter uitvoeren van je werk en taken, wat uiteindelijk leidt tot meer tijd voor andere dingen en dus minder haast, iets waar we bijna allemaal naar lijken te streven.
Vipassana is goed om de aandachtspanne en -intensiteit te vergroten en om meer rust en kalmte te vinden waardoor je automatisch creatiever wordt en de dingen makkelijker vanuit een helikopterzicht kan zien en prioriteren. Maar breintraining alleen is niet voldoende om in je dagelijks leven aandacht optimaal in te zetten. Je zal ook systemen moeten opzetten om je aandacht te verbeteren. Bijvoorbeeld:
Weten wanneer je typisch het meeste aandacht en concentratie aan de dag kan leggen plus ervoor zorgen dat je op die momenten gefocust kan werken zonder afleiding (notificaties af, gsm af of minstens uit het zicht, enz.).
Ruimte laten voor ontspanning en dus zorgen dat je voldoende mentale rust hebt tussen 2 taken. Je brein heeft zijn limieten en zoals hierboven vermeld onderschatten we het belang van rust en ontspanning. Ontspanning voor je brein is NIETS doen, dus leg die telefoon aan de kant en staar niet naar Netflix.
Tijd voorzien om na te denken en te prioriteren: wat is nu echt belangrijk voor mij / mijn job? Welke actie leidt tot het meeste resultaat (80/20)? Een stap terug kunnen zetten als de werklast overweldigend is, enz. Omdat we altijd zo druk bezig zijn, vergeten we dit wel eens. We denken dat we hierdoor tijd verliezen (we hebben het al zo druk!), hoewel we hiermee in realiteit vaak enorm veel tijd winnen.
Durven controle nemen over je dag / agenda. In een typsiche werkomgeving wordt onze agenda gestuurd door anderen. Durf tijd te blokkeren voor belangrijke grote taken, durf je aanwezigheid op meetings waar je niet veel kan bijdragen in vraag te stellen, enz.
Dat brengt me bij aandacht in de werkomgeving.
Aandacht op het werk
Voor jezelf zijn het vaak kleine individuele aanpassingen die op zich niet zo moeilijk zijn, maar ik weet dat ze mogelijks aardverschuivingen betekenen voor de cultuur en gewoontes van een organisatie. Gebruik dit in eerste instantie niet als excuus: je hebt als individu wel degelijk impact op je eigen aandacht, efficiëntie en effectiviteit. Maar een hele organisatie die aandacht als prioriteit gaat zien, helpen je natuurlijk om je aandacht nog beter te beheren. Met als uiteindelijk resultaat voor de organisatie een drastische verhoging in de productiviteit en creativiteit.
Ik weet dat het vaak moeilijk lijkt in veel van onze werkomgevingen, maar je kan op bepaalde dingen echt wel het heft in eigen handen nemen. Nog wat voorbeelden:
Mijn aandacht is het sterkst ‘s morgens. Ik vraag met andere woorden of meetings in de namiddag kunnen. Als ik nieuw materiaal voorbereid voor een training, doe ik dit typisch tussen 8 en 12.
Als het kan, probeer ik ‘s morgens van thuis uit te werken: geen koffieklets, geen onverwachte vragen van collega’s, geen gesprekken rondom mij die mijn aandacht opeisen, enz.
Ik leg mijn gsm uit het zicht als ik werk, en zet hem soms af als ik echt niet gestoord wil worden.
Ik heb sowieso bijna geen notificaties op mijn GSM (behalve bericht en whatsapp) en geen enkele notificatie op mijn pc.
Ik vermijd om mijn dag te beginnen met afleiding, i.e. ik vermijd het checken van emails of sociale media. Als ik hierin slaag, is mijn aandacht voor mijn eerste echte taak van de dag een pak beter (plus ik vermijd mezelf te verliezen in de vele emails die om aandacht vragen, waardoor die grote taak die op me wacht weer verschoven moet worden).
In mijn email-handtekening staat dat ik mijn emails enkel om 12u en 16u bekijk (For efficiency and effectiveness, I'm only checking my email at 12 & 4pm) . Zo maak ik aan mijn omgeving duidelijk dat ik in theorie enkel in die tijdsblokken antwoord op emails. Ik heb hier trouwens nog geen enkele negatieve reactie op gekregen.
Ik start mijn dag meestal met 20-30min stretching, en 20-30min meditatie. Ik onderhoud met andere woorden mijn fysieke gezondheid en mijn aandachtspier, nodig om op lange termijn optimaal te blijven presteren. Plus ik start hierdoor de dag kalm, in controle, meestal met een glimlach, en met een eerste succesje.
Ik gebruik een geluiddempende koptelefoon indien ik gefocust werk wil doen in een luidruchtige omgeving.
Ik besef dat niet iedereen de flexibiliteit heeft om bijvoorbeeld met regelmaat van thuis te werken, maar durf waar het kan je werkgever uit te dagen.
Dit productiviteitsproces start met zelfbewustzijn van je gedrag en het in vraag stellen van je overtuigingen.
Ben je je bewust van je aandacht en afleidingen en wil je echt je productiviteit verbeteren?
Beeld je eens in hoeveel meer je gedaan zou krijgen als je meer gefocust, meer aandachtig zou kunnen werken. Niet constant afgeleid door emails, telefoons, chats, enz. Niet meer dat gevoel dat je heel de dag druk bezig bent geweest maar eigenlijk niet meer weet waar al die tijd naartoe is gegaan. Niet meer dat gevoel dat je beseft dat je weinig uitdagingen systematisch hebt aangepakt (de oorzaak van de brandjes aanpakken in plaats van van de ene brand of afleiding naar de andere te springen). Of niet meer dat gevoel dat je geen enkele grote taak hebt kunnen afwerken die dag, hoewel je dat gepland had.
Breintraining + de juiste aandachtsystemen = productiviteit & creativiteit
Met andere woorden: train je brein, zet de juiste systemen op om aandachtig te kunnen werken op de juiste dingen, en je zal creatiever en productiever worden.
Wat kan je doen voor jouw organisatie?
Als je hier als organisatie nog niet op inzet, raad ik aan hier mee te starten. Zoals hierboven aangegeven zal het de productiviteit en creativiteit van de organisatie in haar geheel verhogen.
Probeer in te schatten hoe het zit met de aandacht van je medewerkers. Creëer je een omgeving die aandacht optimaliseert (rekening houdend met de laatste wetenschappelijke inzichten over aandacht)? Zijn er overtuigingen waaraan je vasthoudt die misschien niet meer leiden tot de meest performante werking van je organisatie? Durf je deze overtuigingen los te laten (i.e. hoe we het altijd gedaan hebben) en in te spelen op de realiteit en beschikbare kennis van vandaag?
Omarm nieuwe inzichten en blijf een top-bedrijf voor je medewerkers, voor je partners, voor jezelf, en voor je aandeelhouders.
Muddy waters
Ik heb voor mezelf moeten concluderen dat het momenteel niet zo goed zit met mijn aandacht. Geen kalme geest. Nogal troebel daarboven. Te veel dingen aan mijn hoofd zoals we wel eens zeggen. De Vipassana-cursus was met andere woorden een extra zware mentale uitdaging deze keer en een goede wake-up call om iets minder hooi op mijn vork te nemen en terug meer discipline aan de dag te leggen wat mijn aandachtsystemen betreft.
Desalniettemin, ondanks de overdrive in mijn hoofd, hebben de 10 dagen breintraining me goed gedaan. Het was weer een soort reset. Even is de modder in het woelige water naar de bodem gezakt. Rust. En helderheid. En een versterkte aandachtspier 😉.
Een complete detox
Tot slot nog een zeer mooie surplus van 10 dagen Vipassana: je gaat door een volledige detox.
Mentaal: 10 dagen afgezonderd zonder enige connectie met de buitenwereld en zonder spreken. Jij en je gedachten (ook geen boek enz.)
Fysiek: 10 dagen zonder alcohol, koeken, chocolade, frisdrank, enz. Je krijgt er lekker vegetarisch eten en dus alle ongezonde voeding/drank komen er niet in voor 10 dagen. Bovendien eet je als oud-student niet meer na je lunch om 11u en ga je pas terug aan het eten de dag erna om 6u30. Deze vorm van “intermittent fasting” (periodiek vasten) triggert je lichaam om grote opkuis te doen: de niet zo performante, oude of zieke cellen gaan eruit. (Als je hierin geïnteresseerd bent, google op autophagy en intermittent fasting. Het is een vrij simpele bio-hack met ongelooflijk veel voordelen.)
Digitaal: uiteraard gaan de GSM en de laptop niet mee. En dat is verdorie toch afkicken. De automatische reflex om te voelen of je GSM in je broekzak zit. Of niet meer doelloos naar een scherm kunnen staren. Rare gewoontes van de 21ste eeuw die je moet loslaten.
Laat je overtuigingen los
Als je de kans hebt, doe een keer zo’n cursus (je kan het overal ter wereld doen). Heb je net zoals ik een heel aantal overtuigingen die je tegenhouden om zoiets te doen (kan ik dat wel aan, dat lijkt zo religieus of spiritueel en ik ben rationeel dus dat is niets voor mij, dat is zo extreem, ik voel me over het algemeen prima en heb dat niet nodig, ik ben een babbelkous dus dat is onmogelijk voor mij, …).
Laat ze varen, die overtuigingen. Besef dat veel van je overtuigingen een rem zijn op je groei en je geluk.
(Zie ook deze blogpost als je extra tips wil rond geluk of deze als je het belangrijkste principe van persoonlijke groei onder de knie wil krijgen)
Soms moet je afstand nemen om de dingen duidelijk en helder te zien.
En dat is precies wat je doet als je je 10 dagen onderdompelt in je eigen geest.
Wat doe jij of je organisatie zoal voor aandacht?
Als je op de hoogte wil blijven en tips & tricks wil ontvangen om jouw leven een boost te geven, schrijf je hier in voor de nieuwsbrief of volg me op Instagram of Facebook.
En check de event kalender om te zien of er binnenkort interessante sessies of events zijn rond dit topic.
Op een leven zonder haast.
Jan Aquarius - Live. Grow. Matter.